Τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα είναι νοσήματα που μεταδίδονται από άτομο σε άτομο κατά την σεξουαλική επαφή. Μερικά απ’ αυτά μπορούν να μεταδοθούν με απλή σωματική επαφή ενώ άλλα χρειάζονται πλήρη και στενή σεξουαλική σχέση. Μολονότι η προφύλαξη είναι δυνατή και υπάρχουν πλέον αποτελεσματικές θεραπείες, τα αφροδίσια νοσήματα αποτελούν και σήμερα σοβαρό πρόβλημα.
Γι’ αυτό οι προφυλάξεις που μπορεί να πάρει ο καθένας για την αποφυγή τέτοιων νοσημάτων είναι η χρησιμοποίηση προφυλακτικού, όταν έχει σεξουαλικές σχέσεις με κάποιον που δεν γνωρίζει καλά, η πλύση των γεννητικών οργάνων μετά από κάθε επαφή και η επίσκεψη στο γιατρό αμέσως μόλις διαπιστώσει κάποιο σύμπτωμα, προτρέποντας και το σύντροφό του να κάνει το ίδιο.
Σύφιλη
Η σύφιλη προκαλείται από ένα μικρό βακτηρίδιο που ονομάζεται ωχρά σπειροχαίτη.
Μετάδοση: Η σύφιλη μεταδίδεται συνήθως με την σεξουαλική επαφή ή κατά το τοκετό στο νεογνό αλλά μπορεί επίσης να εμφανισθεί έπειτα από μετάγγιση αίματος.
Διάγνωση: Η σύφιλη μπορεί να διαγνωστεί και να θεραπευτεί οποιαδήποτε στιγμή της εξέλιξής της.
Βλεννόρροια
Η βλεννόρροια είναι μια από τις πιο συνηθισμένες μορφές των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών και οφείλεται στο γονόκκοκο Ναισσέρια (Neisseria).
Μετάδοση: Η βλεννόρροια μεταδίδεται με κάθε είδους σεξουαλική επαφή.
Συμπτώματα: Προσβάλλει ,κυρίως, την πρόσθια ουρήθρα στον άνδρα και την ουρήθρα και τον τράχηλο της μήτρας στη γυναίκα.
Διάγνωση: Οι εργαστηριακές εξετάσεις για την διάγνωση της βλεννόρροιας είναι πολύ ακριβείς για τους άνδρες αλλά όχι και για τις γυναίκες. Σήμερα υπάρχουν 2 τύποι εξετάσεως : ο χρωματισμός κατά Gram και η καλλιέργεια του εκκρίματος της ουρήθρας.
Έρπητας γεννητικών οργάνων
Ο έρπης των γεννητικών οργάνων οφείλεται στον ιό του απλού έρπητα (Herpes Virus Hominis). Υπάρχουν 2 τύποι του ιού του έρπητα. Ο τύπος I που είναι πιο συχνός στα χείλη του στόματος και ο τύπος II που είναι πιο συχνός στα γεννητικά όργανα.
Μετάδοση: Ο έρπης των γεννητικών οργάνων μεταδίδεται κυρίως με την άμεση σεξουαλική επαφή με μολυσμένα γεννητικά όργανα και έχει χρόνο επώασης 2-5 μέρες. Επίσης, ο έρπητας μπορεί να επιζήσει για λίγες ώρες στα πλαστικά καθίσματα της τουαλέτας αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα μόλυνσης την γεννητικών οργάνων από μη σεξουαλική μετάδοση.
Συμπτώματα: Στην αρχή εμφανίζονται μικρές φυσαλίδες που σπάνε σε 24 ώρες σχηματίζοντας μικρά έλκη που συνοδεύονται με κνησμό και πόνο. Συνήθως τα έλκη αυτά εξαφανίζονται μετά από 3-20 μέρες. Οι λεμφαδένες είναι διογκωμένοι και συχνά επώδυνοι.
Τριχομονάδωση
Οφείλεται στο πρωτόζωο Trichomonas vaginali.
Μετάδοση: Μεταδίδεται κυρίως με την σεξουαλική επαφή και έχει χρόνο επώασης 4-28 μέρες.
Συμπτώματα: Τα συμπτώματα της είναι φαγούρα, συχνοουρία, και έκκριση κίτρινου δύσοσμου υγρού.
Διάγνωση: Γίνεται με την ανεύρεση του παράσιτου σε άμεσα παρασκευάσματα, στο Τεστ Παπανικολάου ή με καλλιέργεια του εκκρίματος σε ειδικά θρεπτικά υλικά.
Ιογενής ηπατίτιδα
Η ιογενής ηπατίτιδα είναι μια μολυσματική ασθένεια του ήπατος. Το άτομο που νοσεί μπορεί να μην έχει κανένα σύμπτωμα ή μπορεί να παρουσιάσει ήπιες γαστρεντερικές ενοχλήσεις ή ακόμα πιο έντονα συμπτώματα και περιστασιακά πολύ σοβαρότερες ιατρικές επιπλοκές συμπεριλαμβανομένου και του θανάτου.
Ηπατίτιδα Β
Η ηπατίτιδα Β μεταδίδεται συνήθως με το αίμα, μπορεί όμως να μεταδοθεί με το σάλιο, το σπέρμα, τις κολπικές εκκρίσεις και άλλα υγρά του σώματος.
Ηπατίτιδα C
Η ετεροφυλοφιλική μετάδοση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση αυτής της μορφής ηπατίτιδας η οποία ευθύνεται σήμερα για το 90% των κρουσμάτων. Η ηπατίτιδα C αναπτύσσεται ,επίσης, ύστερα από μετάγγιση αίματος και είναι ιδιαίτερα καταστροφική, επειδή μισοί τουλάχιστον από αυτούς που μολύνονται μπορεί να πεθάνουν τελικά από κίρρωση ή καρκίνο του ήπατος, αν δεν θεραπευτούν εγκαίρως.
Διάγνωση και θεραπεία : Η διάγνωση της ηπατίτιδας γίνεται με εργαστηριακές εξετάσεις και ο καθορισμός του τύπου της ηπατίτιδας με επιμέρους έλεγχο δειγμάτων του αίματος.
Για την ηπατίτιδα Β υπάρχει πλέον ειδικό εμβόλιο, που γίνεται στην παιδική ηλικία. Ενώ για την ηπατίτιδα C υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία η οποία διαρκεί αρκετούς μήνες, αλλά συνήθως προσφέρει ίαση.
AIDS ή Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοποιητικής Ανεπάρκειας
Το AIDS είναι το αποτέλεσμα της μόλυνσης από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοεπάρκειας (HIV). Το HIV προκαλείται από την μόλυνση από τους ανθρώπινους ρετροϊούς HIV1- HIV2.
Μετάδοση: Αυτοί μεταδίδονται από την σεξουαλική επαφή, επαφή με αίμα – παράγωγα ή άλλα σωματικά υγρά. Κατά την εγκυμοσύνη ή με το μητρικό γάλα κατά τον θηλασμό. Όμως δεν μεταδίδεται με συνηθισμένες επαφές (φιλί, ίδιος χώρος εργασίας, τουαλέτα). Το σήμα κατατεθέν είναι η έκδηλη ανοσοανεπάρκεια που προκύπτει από μια προοδευτική ποσοτική – ποιοτική ανεπάρκεια της υπομονάδας των Τ λεμφοκυττάρων που αναφέρονται ως βοηθητικά κύτταρα Τ.
Συμπτώματα: Τα κλινικά συμπτώματα είναι μεγάλη αδυναμία του οργανισμού, λεμφαδενοπάθεια, διάρροια, πυρετός, έντονος βήχας. Δεν αναπτύσσουν AIDS όλα τα άτομα που μολύνονται από τον ιό HIV. Οι ασθενείς με AIDS συχνά προσβάλλονται από ένα είδος πνευμονίας, την πνευμονική λοίμωξη Pneumodystis Curinii, με ξηρό βήχα, δύσπνοια και πυρετό. Επίσης, μπορεί να παρουσιάσουν μηνιγγίτιδα, ή μια ειδική μορφή καρκίνου (το σάρκωμα Kaposi) που αποτελεί σπάνιο τύπο καρκίνου του δέρματος, καθώς και όγκους του λεμφικού συστήματος όπως το λέμφωμα Hodgkin.
Θεραπευτική αγωγή: Συστήνεται υγιεινή διατροφή, αποφυγή του καπνίσματος, της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών. Τα αντιβιοτικά τύπου Ιντερφερόνης, Ουραμίνης και τέλος του ΑΖΤ χορηγούνται σε ασθενείς που παρουσιάζουν λοιμώξεις.
Προφύλαξη : Τρόπος προφύλαξης είναι η αποφυγή επαφής χωρίς προφύλαξη με σεξουαλικούς συντρόφους υψηλού κινδύνου, όπως είναι οι τοξικομανείς, οι αμφίφυλοι άνδρες (δηλαδή εκείνοι που έχουν σχέσεις και με τα δυο φύλα), οι άνδρες με μεγάλο αριθμό σεξουαλικών συντρόφων ή συντρόφων από χώρες που ενδημεί το AIDS. Η συστηματική χρήση προφυλακτικών μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV. Τέλος, πρέπει να γνωρίζουμε όσο γίνεται περισσότερα για τον σύντροφό μας πριν επιχειρήσουμε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη.
HPV
HPV (Human Papilloma Virus) είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Δεν είναι ένας, αλλά μία ομάδα DNA-ιών, γνωστών διεθνώς ως HPV (Human Papilloma Virus). Οι HPV ιοί προκαλούν πλήθος αλλοιώσεων, καλοήθων και κακοήθων, στο δέρμα και τους βλεννογόνους του ανθρώπινου σώματος.
Πόσο συχνή είναι η μόλυνση; Αφορά γυναίκες και άντρες;
Η μόλυνση από τους HPV ιούς είναι σήμερα η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη μόλυνση στις γυναίκες και στους άνδρες. Αφορά πάνω απο το 80% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού. Πρέπει να σημειώσουμε όμως ότι η μόλυνση από τους συγκεκριμένους ιούς δεν σημαίνει απαραίτητα και εκδήλωση νόσου. Έχουν περιγραφεί μέχρι σήμερα περισσότεροι από 180 γονότυποι HPV. Οι τύποι 6,11,41,42,43,44 προκαλούν καλοήθεις αλλοιώσεις, όπως τα οξυτενή κονδυλώματα που μπορεί να εμφανιστούν στην είσοδο του κόλπου, στα μικρά χείλη του αιδοίου, στα μεγάλα χείλη του αιδοίου, στο περίνεο και τον πρωκτό. Οι τύποι 16,18,26,31,33,34,35,39,45,51,52,56,58,59,66,68,73,82 και 85 ανευρίσκονται συχνά στους καρκίνους του τραχήλου της μήτρας (σε ποσοστό >95%), του κόλπου, του αιδοίου, του περινέου, και της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας (σε ποσοστό 50%).
Πώς μεταδίδεται ο HPV;
Ο HPV εισέρχεται στον οργανισμό από μικροαμιχές που δημιουργούνται κυρίως κατά :
• τη σεξουαλική επαφή
• τη στοματική σεξουαλική επαφή και
• σπανίως από τη χρήση πισίνας
Πώς εκδηλώνεται η HPV λοίμωξη;
Τα οξυτενή κονδυλώματα που αναπτύσσονται στα εξωτερικά γεννητικά όργανα είναι εμφανή με γυμνό μάτι και με αυτοεξέταση (αναφερόμαστε τότε σε κλινική νόσο).
Οι υπόλοιπες HPV βλάβες είναι επίπεδες και μπορούν να προκαλέσουν υποκλινική νόσο, δηλαδή δεν φαίνονται με γυμνό μάτι και χρειάζονται ιατρική εξέταση για να εντοπιστούν όπως το Τεστ Παπανικολάου και η κολποσκόπηση.
Ποιές προληπτικές εξετάσεις υπάρχουν και κάθε πότε γίνονται;
Κάθε γυναίκα οφείλει να κάνει κάθε χρόνο Τεστ Παπανικολάου. Εφόσον το test είναι καλό και δε δείχνει να υπάρχει κάποιο πρόβλημα στα τραχηλικά κύτταρα. Εάν όμως το Τεστ Παπανικολάου δείξει ύποπτα κύτταρα η γυναίκα θα πρέπει να κάνει στο γυναικολόγο της συμπληρωματικά μια κολποσκόπηση και εάν κρίνει ο ιατρός μπορεί να παρθούν βιοψίες και να γίνει και HPV-DNA test.
- Τεστ-Παπανικολάου είναι η λήψη με ειδικό βουρτσάκι και σπάτουλα, κυττάρων από τον τράχηλο της μήτρας και τον κόλπο.
- Κολποσκόπηση είναι ο έλεγχος του τραχήλου της μήτρας με το κολποσκόπιο, ένα διοπτρικό μικροσκόπιο όπου χρησιμοποιεί μεγέθυνση από 6-40 φόρες μεγαλύτερη του πραγματικού μεγέθους, και υψηλή ακρίβεια. Εφαρμόζονται φίλτρα χρώματος και διάλυμα οξικού οξέος 5% ή και lugol στην επιφάνεια του τραχήλου, για να βρούμε παθολογικές αλλαγές. Εξετάζουμε το τραχηλικό επιθήλιο και την αγγείωση του. Η εξέταση είναι ανώδυνη.
- Βιοψία είναι η λήψη, με μια ειδική λαβίδα, ιστού από τις ύποπτες περιοχές που έχουν εντοπιστεί στην κολποσκόπηση και αποστέλλεται για ιστολογική εξέταση. Η λήψη βιοψιών γίνεται στο ιατρείο και είναι ανώδυνη
- HPV DNA test. Ελέγχει άμεσα το γενετικό υλικό (DNA) του HPV μέσα στα κύτταρα και μπορεί να ανιχνεύσει τους υψηλού κινδύνου τύπους που συνδέονται με τον καρκίνο του τραχήλου. Η δοκιμή γίνεται με λήψη κυττάρων από τον τράχηλο , παρόμοιας με το Τεστ Παπανικολαου.
Η κυτταρολογία και η κολποσκόπηση σήμερα είναι δύο μέθοδοι που συμπληρώνουν η μία την άλλη και ο συνδυασμός και των δυο παίζει σπουδαίο ρόλο στον έλεγχο και την αντιμετώπιση των ασθενών με τραχηλικές ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις .Όλες οι γυναίκες με παθολογικό Τεστ Παπανικολάου πρέπει να ελέγχονται κολποσκοπικά πριν από την επιλογή της οποιαδήποτε θεραπευτικής αντιμετώπισης, γιατί μόνο με αυτό τον τρόπο μπορεί να εκτιμηθεί σωστά η εντόπιση, η έκταση και ο βαθμός της βλάβης, που θα οδηγήσει στην επιλογή της σωστής θεραπείας.
